Van onbewust naar bewust: de reis begint.
Als futurist en strateeg zie ik dagelijks hoe onderwijsinstellingen worstelen met AI. Docenten gebruiken AI-tools zonder overkoepelend beleid, bestuurders nemen ad-hoc beslissingen, en het gesprek gaat vaak meer over verbieden dan over benutten.
Herkenbaar? Je bent niet alleen. Veel onderwijsbestuurders voelen de druk van: “We moeten iets met AI doen”, zonder duidelijke richting.
De wake-up call: AI als kans, niet als bedreiging
AI is geen nieuwe technologie. De grondslagen komen uit het onderwijs zelf: technische universiteiten deden al in de jaren ‘60 onderzoek naar kunstmatige intelligentie. Nu komt deze technologie, in handen van Big Tech, als een boemerang terug en kijken we verbaasd in de koplampen.
Mijn unieke perspectief stelt me in staat vroege signalen van verandering te herkennen. En wat ik zie is: het onderwijs moet AI weer naar zich toe trekken. Het komt bij jullie vandaan, en als er ergens een plek is waar AI voor het goede kan worden ingezet, is het in het onderwijs.
De transformatiefase: experimenteren en verbinden
Steeds meer onderwijsinstellingen worden wakker en experimenteren met AI. Ze stellen beleidskaders op, implementeren richtlijnen en zoeken naar de balans tussen mens en technologie.
Dit is een cruciale fase, waarin je als bestuurder te maken krijgt met:
- Weerstand tegen verandering
- De balans tussen innovatie en zorgvuldigheid
- Het verbinden van alle stakeholders
Mijn werk wordt gedreven door de diepgewortelde overtuiging dat technologie in dienst moet staan van mensen, niet andersom. Juist in deze fase kunnen mijn vaardigheden in het bouwen van bruggen helpen om alle stakeholders en verschillende perspectieven te verbinden.
De vier essentiële keuzes voor transformatie
Om jullie onderwijsinstelling succesvol door deze transformatie te leiden, zijn er vier bewuste keuzes nodig:
1. Van reactief naar proactief beleid
Onderwijsinstellingen kunnen niet langer een plan maken voor 10 of 20 jaar. We moeten accepteren dat we elke twee tot drie jaar opnieuw moeten kalibreren. Wat is er veranderd? Wat betekent dit voor ons? Deze alertheid, dit bewustzijn, is essentieel om niet achter de feiten aan te lopen.
2. Mens centraal in AI-ontwikkeling
AI is een technologische ontwikkeling, maar ook een menselijke transformatie. We moeten kritisch leren zijn over de plaats van AI in ons leven en onderwijs. Technologie is een instrument om de mens te dienen – dat is het doel.
3. Kwaliteitsborging als fundament
Het onderwijs heeft een grote verantwoordelijkheid: zij vormen de toekomstige samenleving. Daarom moeten we zorgen dat AI de kwaliteit van onderwijs versterkt, in plaats van ondermijnt. Dit vraagt om duidelijke kaders en continue evaluatie.
4. Duurzame implementatie
Transformatie is geen eenmalige gebeurtenis, maar een continu proces. Het vraagt om structurele aandacht, middelen en goed bestuur. Zorg dat AI-implementatie duurzaam is verankerd in jullie organisatie.
Concrete stappen: voorbij de abstractie
Als strateeg help ik organisaties niet alleen met visie, maar ook met concrete toepassingen. Een voorbeeld: organiseer nu een banenmarkt voor 2035. Laat mensen nadenken over welke beroepen er dan zullen zijn. Dit helpt om buiten de comfortzone te denken en te voelen wat AI (en breder: technologie) gaat betekenen voor het onderwijs en de samenleving van morgen.
Onderwijs gaat niet alleen over rekenen, taal en geschiedenis. Het gaat over wat voor soort mensen we vormen. Scholen dragen de verantwoordelijkheid voor de toekomstige samenleving.
De nieuwe werkelijkheid: de AI-angst voorbij
Mijn visie is dat we naar een nieuwe werkelijkheid toegaan waarin:
- AI effectief wordt ingezet in het onderwijs
- De rol van de docent wordt versterkt, niet vervangen
- Onderwijsinstellingen toonaangevend beleid voeren
- Er een gezonde balans is tussen technologie en menselijkheid
Dit is geen utopie. Ik zie het al gebeuren bij voorlopende onderwijsinstellingen, die de bewuste keuze hebben gemaakt om AI naar zich toe te trekken en het onderwijs opnieuw uit te vinden.
Mijn uitdaging aan jullie
Als onderwijsbestuurders staan jullie voor een keuze: ga je de bewuste transformatie aan!?
Mijn uitdaging, gebaseerd op mijn expertisegebieden in strategische bewustwording en digitale transformatie:
- In welke fase van bewustwording bevindt jouw organisatie zich?
- Welke bewuste keuzes hebben jullie al gemaakt rond AI?
- Hoe zorg je ervoor dat de mens centraal blijft staan?
- Welke stappen kan je vandaag zetten richting een doordachte AI-strategie?
Mijn motto, stay amazed every day, past bij mijn benadering: vanuit verwondering en nieuwsgierigheid naar de wereld kijken, waarbij ik altijd op zoek ben naar nieuwe perspectieven en mogelijkheden. Ik nodig jullie uit om met dezelfde open blik naar de AI-transformatie in jullie onderwijsinstelling te kijken.
Het onderwijs is dé belangrijkste investering in onze toekomst. Laten we samen deze transformatie omarmen en in de richting sturen die past bij onze diepste waarden.
Wat is jouw volgende stap in deze transformatie? Misschien is de AI-Jump Workshop een goede eerste stap. Ik ga graag met je in gesprek om samen te ontdekken wat er mogelijk is.
