De klas van vandaag is de werkvloer van morgen
Op 20 mei pleitten Michiel Bakker en Jelle Prins in een goed stuk (helaas achter een betaalmuur) voor NRC Handelsblad voor een Nationaal Deltaplan voor AI. Terecht. De urgentie is groot, de internationale achterstand zorgwekkend, en de oproep tot soevereiniteit overtuigend. In de oproep miste ik een onmisbare bouwsteen in hun voorstel: het onderwijs.
Een Nationaal AI-Deltaplan zonder een onderwijspoot is als de Deltawerken zonder watermanagement
Want hoe bouwen we aan een AI-toekomst, als we de generatie die die toekomst moet dragen daar niet op voorbereiden?
Onderwijs: de vergeten pijler in het AI-debat?
Het onderwijs lijkt wel de vergeten pijler in het AI-debat. Terwijl AI zich razendsnel ontwikkelt tot een generatieve infrastructuur die álles raakt, van defensie tot zorg, van bedrijfsleven tot media, werken leraren, schoolleiders en bestuurders in een systeem dat nauwelijks tijd of ruimte biedt om ook maar iets met die technologie te doen. Ondertussen groeit de kloof tussen wat leerlingen leren en wat ze nodig hebben in een wereld waarin AI hun collega, coach én concurrent wordt.
Tijd voor fundamentele vragen over leren
In het visiedocument “Onderwijs vormgeven voor het AI-tijdperk”, dat je hier kan downloaden, schets ik hoe fundamenteel die uitdaging is. AI dwingt ons om opnieuw te kijken naar de essentie van onderwijs: wat betekent het om te leren, als kennis altijd beschikbaar is? Hoe vorm je jonge mensen, als werk fundamenteel verandert? Wat is de rol van de docent, in het AI-tijdperk?
Geen vervanging, maar verrijking, als we het goed doen
Onderwijs kan AI niet negeren, maar AI kan ook het onderwijs niet overnemen. Alleen mensgericht, kritisch en ethisch leiderschap kan zorgen dat AI het leren verrijkt in plaats van vervangt. Dat vraagt om strategie. Om investeringen. En vooral: om het lef om systemen opnieuw te ontwerpen.
Onderwijs geeft AI-Deltaplan stevige basis
Een Nationaal AI-Deltaplan zonder een onderwijspoot is als de Deltawerken zonder watermanagement. We kunnen investeren in rekenkracht, startups en datacenters, maar als we vergeten te investeren in de verbeeldingskracht en oordeelsvorming van onze jongeren, bouwen we uiteindelijk op drijfzand.
Breng onderwijs aan tafel bij de AI-top
Daarom mijn oproep: breng het onderwijs nadrukkelijk aan tafel bij die nationale AI-top die Bakker en Prins bepleiten. Als we onze eigen bedrijven, ondernemers, onderzoekers en beleidsmakers samenbrengen, dan hoort daar ook de stem van schoolbestuurders, leraren en studenten bij. Zij staan aan de frontlinie van de voorbereiding op de AI-samenleving.
De klas is de werkvloer van morgen
AI raakt immers niet alleen onze economie, maar eerst onze klaslokalen, leermethoden en maatschappelijke kansen. De keuzes die we vandaag maken in het onderwijs, bepalen of Nederland over vijftien jaar beschikt over mensen die met AI kunnen werken én er kritisch en ethisch op kunnen reflecteren.
Als we het echt serieus menen met onze AI-ambities, dan moet het onderwijs niet het sluitstuk zijn van beleid, maar het startpunt.
