Wie bepaalt straks de rol van AI in ons onderwijs?
De zomervakantie staat voor de deur. En dat betekent: tijd om op adem te komen. Tijd voor reflectie. Misschien zelfs tijd om iets te lezen dat je normaal gesproken niet opent tijdens een drukke werkweek. Iets wat je aan het denken zet.
Mijn advies? Neem het visiedocument “Onderwijs vormgeven voor het AI-tijdperk” mee naar het strand, het terras, of lees het lekker op je balkon. Geen techno-optimisme, maar een routekaart voor wie wél wil bewegen: met zorg, visie en een scherp moreel kompas.
AI is geen project. Het is een koerswijziging
AI is geen hype die weer overwaait. Het groeit door. We zullen ons daarop moeten voorbereiden, want AI krijgt een plek in alles wat we doen: werken, leren, leven. Het is niet zomaar de volgende tool in het rijtje vernieuwingen. De technologie ontwikkelt zich razendsnel en het gebruik van AI zal blijven groeien. Chatbots, tutor-agents, automatische feedbacksystemen, AI-gegenereerde lessen, avatars die dialogen voeren met leerlingen… het gebeurt allemaal al. En het is nog maar het begin.
AI verandert ons leven, leren en werken fundamenteel: wat we leren, hoe we leren, en wie of wat als “leraar” optreedt.
Dat maakt de centrale vraag voor onderwijsinstellingen geen technologische, maar een strategische: wie bepaalt straks de rol van AI in ons onderwijs en dus in onze samenleving?
Nee, ik ben geen AI-evangelist
Laat dat helder zijn. Ik geloof niet dat AI alles beter maakt. Integendeel: er verschijnen steeds meer studies die wijzen op de risico’s van AI voor motivatie, kennisontwikkeling, kritische denkvaardigheden, en sociale interactie.
Daarom pleit ik niet voor klakkeloze invoering. Ik pleit voor leiderschap.
Want de vraag is niet of AI invloed gaat hebben op het onderwijs, maar hoe. Pakken wij de regie? Of laten we die over aan anderen (die bovendien andere belangen nastreven)?
Als we willen dat AI een hulpmiddel wordt dat menselijke groei versterkt in plaats van vervangt, dan moeten wij het gesprek nu voeren. Over didactiek, ethiek, ongelijkheid, toetsing, rolverdeling, autonomie, creativiteit. Niet volgend jaar. Nu.
De grote misverstanden die beweging blokkeren
Bij veel instellingen hoor ik dezelfde zinnen. Herkenbaar, begrijpelijk, maar ook verlammend:
- “We hebben nog geen visie, dus we wachten nog even.”
↪︎ Visie ontstaat niet uit wachten. Ze groeit door dialoog, door twijfel, door het verkennen van mogelijkheden. Je hoeft niet alles zeker te weten om in beweging te komen. - “We willen eerst overzicht voordat we gaan experimenteren.”
↪︎ Overzicht komt juist door ervaring. AI leer je niet uit doorwrochte beleidsnota’s, maar door kleine praktijkgerichte stappen. Door proberen, reflecteren en bijstellen. - “We moeten eerst een strategie hebben, dan pas pilots.”
↪︎ In dit geval werkt het omgekeerd. Strategisch inzicht groeit uit goed begeleide experimenten. Begin klein. Maar begin wél. Net als met het “gewone” leren: om een expert te worden, moet je beginnen bij het grondwerk.
En dan? In september echt aan de slag!
Het nieuwe schooljaar is hét moment voor goede voornemens. Wat als je nu alvast een AI Jump Workshop plant met je team of bestuur, voor onderwijsorganisaties die een eerste, concrete stap willen zetten. Zonder de nuance te verliezen!
De AI Jump Workshop is geen standaard training. Het is een hands-on, strategische sessie voor teams, besturen of netwerken die:
- Willen begrijpen wat AI betekent voor hun context
- Ruimte willen geven aan zorgen én enthousiasme
- Samen een gedeeld vertrekpunt willen formuleren
Er is geen standaardoplossing. Wel een richting
In de workshop combineren we scherpe vragen met praktische oefeningen. We brengen structuur in de verwarring. En ik geef je de tools om van bewustzijn naar beweging te gaan in vier stappen:
- Nieuwsgierigheid en bewustwording
- Kleinschalig experimenteren
- Afstemming in de hele organisatie
- Culturele transformatie
Waarom dit het juiste moment is
De zomervakantie is een natuurlijk rustmoment. Een soort van oud & nieuw, maar dan voor mensen in het onderwijs. September biedt de kans op goede, frisse voornemens. Waarom zou AI daar geen onderdeel van zijn? Juist nu, met wat afstand, is het moment om als schoolleider, beleidsmaker of bestuurder te denken: “Wat wil ik dat er in september wél gebeurt? Waar wil ik met mijn team aandacht aan geven? Hoe zorgen we dat we meebewegen zónder onze kern kwijt te raken?”
Misschien begint het met één gesprek. Eén workshop. Eén besluit om dit niet langer uit te stellen. Download het visiedocument en denk: “Wat is mijn rol in deze transitie?”
Tot slot
Je hoeft niet alle antwoorden te hebben. Maar stil blijven zitten is ook een keuze. Eentje die gevolgen heeft voor een hele generatie. De toekomst van het onderwijs wordt nu geschreven, niet pas als het stof is neergedaald, maar in de keuzes van vandaag.
Mijn advies?
Laat je niet verlammen door complexiteit.
Kies een richting.
Breng mensen bij elkaar.
En zet die eerste stap.
Mocht je willen sparren of met je team aan de slag gaan? Get amazed! We moeten dit samen doen.
